Projekt to podstawa

Trwa rewitalizacja dwóch ważnych linii kolejowych na Śląsku i Opolszczyźnie: Toszek – Stare Koźle oraz Chybie – Nędza/Turze. Robotnicy właśnie rozpoczynają przebudowę pierwszej z wymienionych. Prace przy remoncie drugiej są już prawie na półmetku. Zanim jednak ekipy budowlane pojawiły się na remontowanych szlakach, konieczne było przygotowanie dokładnego projektu rewitalizacji. Na czym polega i jak przebiega proces projektowa0nia linii kolejowej?

Zanim rozpocznie się właściwy remont linii kolejowej, do pracy przystępują projektanci. Pierwszym etapem ich pracy jest analiza i ocena m.in. aktualnego stanu torów, sieci trakcyjnej, rozjazdów, obiektów inżynieryjnych czy przejazdów kolejowo-drogowych. Projektant sporządza projekt, proponuje rozwiązania oraz przedstawia efekty, jakie przyniesie wykonanie określonych robót. Projekt musi spełniać oczekiwania zleceniodawcy i być w zgodzie z przyjętymi normami. Często projektant staje się później również wykonawcą robót.

Profilowanie torów
Jednym z elementów przygotowania projektu linii kolejowej jest dostosowanie kąta nachylenia nawierzchni torowej do ukształtowania terenu oraz określenie maksymalnej prędkości i wagi taboru, jaki będzie się mógł poruszać po zmodernizowanej linii. Tory muszą być wyprofilowane w odpowiedni sposób, tak aby przeciwdziałać siłom oddziaływującym na pociąg. Do profilowania wykorzystuje się podbijarkę torową, której zadaniem jest usunięcie nierówności i wyrównanie płaszczyzny toru kolejowego.

Podczas budowy torów konieczne jest również ustalenie odpowiedniego rozstawu i liczby torów, zgodnie z ich przeznaczeniem. Inny rozstaw będzie zastosowany dla transportu pasażerskiego, inny dla towarowego. Ważne jest także ustalenie liczby torów na stacjach w celu uzyskania optymalnej przepustowości i utrzymania sprawnego ruchu pociągów. Uwzględnia się wówczas zarówno tory przyperonowe, jak i np. tory postojowe czy rozładunkowe. Przepustowość zależy również od liczby rozjazdów, a więc miejsc, w których pociąg może zmienić tor. Ich liczba musi być dokładnie przemyślana, dlatego projektanci starają się ograniczyć ją do minimum przy zachowaniu jak największego komfortu ruchu.

Według potrzeb
W fazie projektowania ustalana jest również długość i wysokość peronów. Perony mają zazwyczaj długość od 200 do 400 metrów, co jest uzależnione od długości pociągów, które docelowo mają kursować na danej linii. Przyjętym obecnie standardem jest budowa peronów na wysokości 76 centymetrów. Do takiej wysokości zostały podniesione nowe perony na stacjach w Żorach i Rybniku. Ułatwia to wsiadanie i wysiadanie z pociągu osobom o ograniczonych możliwościach poruszania się, rodzicom z wózkami czy rowerzystom.

Następnie powstaje projekt montażu słupów i sieci trakcyjnej, tworzone są także wytyczne odnośnie dopasowania odpowiednich maszyn i technik, które zostaną użyte podczas przebudowy. Do montażu słupów trakcyjnych najczęściej stosuje się palownicę. Maszyna wbija w podłoże betonowe pale, które służą jako fundament słupów. Następnie montowane są słupy, a w dalszym etapie robotnicy wykorzystując pociąg trakcyjny, montują sieć trakcyjną. Na rewitalizowanym odcinku Chybie – Nędza/Turze wykonawca wymienił już ponad 60 km sieci trakcyjnej.

Najważniejsze bezpieczeństwo
Na etapie projektowania zapada również decyzja gdzie i w jakich miejscach zamontowane zostaną systemy sterowania ruchem kolejowym. Projektanci decydują czy na odcinku wymagany jest remont nastawni lub budowa Lokalnego Centrum Sterowania. Badane są także przejazdy kolejowo-drogowe. Decyzja o zastosowaniu sygnalizacji świetlnej, dźwiękowej i rogatek na danym przejeździe zapada między innymi na podstawie badania poziomu natężenia ruchu i widoczności. W wyniku tych badań projekt może przewidywać podwyższenie kategorii danego przejazdu. Przykładem może być przejazd kolejowo-drogowy na linii Toszek Północ – Stare Koźle, w miejscowości Wilkowiczki. Zgodnie z projektem zostanie on przebudowany i będzie spełniał wymogi przejazdów kategorii C, czyli wykonawca ze względów bezpieczeństwa zamontuje tam sygnalizację świetlną i dźwiękową. W trakcie projektowania sprawdzany jest także stan obiektów inżynieryjnych, takich jak mosty i wiadukty oraz określany jest zakres koniecznych do wykonania prac.

W taki właśnie sposób zostały przygotowane projekty rewitalizacji dwóch ważnych linii kolejowych na Śląsku i Opolszczyźnie łączących Chybie i Nędza/Turze oraz Toszek Północ ze Starym Koźlem. Prowadzone na nich prace zakładają między innymi wymianę nawierzchni torowej, sieci trakcyjnej, a także montaż urządzeń systemu sterowania ruchem kolejowym. Ponadto projekty przewidują remonty stacji i przystanków kolejowych, a także mostów, wiaduktów oraz obiektów inżynieryjnych.

Remonty prowadzane przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. wykonywane są w ramach Krajowego Programu Kolejowego (KPK), który do 2023 roku przewiduje realizację ponad 220 projektów na łączną kwotę ponad 66 miliardów złotych. Zmodernizowanych zostanie ponad 9 tysięcy kilometrów torów kolejowych.

Projekty „Prace na liniach kolejowych nr 140, 148, 157, 159, 173, 689, 691 na odcinku Chybie – Żory – Rybnik – Nędza/Turze” oraz „Prace na liniach kolejowych nr 153, 199, 681, 682, 872 na odcinku Toszek Północ – Rudziniec Gliwicki – Stare Koźle” są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.